تاثیر بارداری بر دهان و دندان

رسیدگی و مراقبت از دهان و دندان ها در تمام طول عمر نیاز است اما در بارداری به علت برخی از تغییرات بدنی شما ممکن است دندانها و لثه شما بیشتر از قبل در معرض آسیب قرار گیرند.برخی زنان فکر میکنند که بارداری به خودی خود باعث آسیب به دندانهایشان شده اما این تصور درست نیست و در حقیقت تغییراتی مانند تغییرات هورمونی،مواجه دندانها با اسید معده و تغییر در بزاق است که میتواند این بخش را آسیب پذیر کند و مادر باردار میتواند با رعایت یک سری از مراقبتها جلوی آسیب به دندان و لثه را بگیرد.در این مقاله سعی شده تا شما با برخی مشکلات شایع دهان و دندان در بارداری آشنا شده و راه های جلوگیری از این مشکلات را بدانید.

در اصل شما باید مراقبت از دهان و دندان را قبل از اقدام به بارداری شروع کنید.همان طور که میدانید مراجعه به دندانپزشکی برای ترمیم دندان در بارداری ممکن است با خطراتی برای جنین همراه باشد پس باید قبل از بارداری به دندانپزشک مراجعه کنید و اگر دندانی دارید که نیاز به ترمیم دارد بارداری را تا انتهای کارهای دندانپزشکی به تاخیر بیندازید.

افزایش بزاق یا پتیالیزم

یکی از شکایات زنان باردار افزایش بزاق دهان است که به پتیالیزم معروف است.طی بارداری که ممکن است در اثر تحریک غدد بزاقی و به علت مصرف مواد غذایی  نشاسته دار مانند نان ، سیب زمینی ، برنج و ... باشد.

باید بدانید این حالت گذرا است و نیاز به درمان خاصی ندارد. اما با محدود کردن مصرف نشاسته می توانید این علایم را کاهش  دهید. به خاطر داشته باشید که مقادیر کافی از گروه نان و غلات باید در رژیم غذایی شما وجود داشته باشد و به این علت رژیم خود را خالی از این گروه نکنید.

التهاب و خونریزی از لثه

در طی بارداری ، هورمونها باعث تغییرات قابل توجهی در بدن میشوند که دهان و دندان را هم در بر میگیرد.این هورمون‌ها روی لثه‎ها تاثیر می‎گذارند و تغییراتی را ایجاد می‎نمایند که بیشتر ناشی از هورمون پروژسترون است. معمولاً افزایش التهاب لثه در دوره بارداری، از ماه دوم یا سوم شروع می‎شود و تا ماه هشتم ادامه می یابد و در ماه نهم مقداری کمتر می‎شود.این مشکل معمولا در دندانهای جلویی بیشتر مشاهده میشود.

ممکن است یه خانم باردار،در دوران بارداری به دلیل وجود حالت تهوع ، از مسواک و نخ دندان کمتر از قبل استفاده کند، در نتیجه میزان جرم و دیگر رسوبات میکروبی در دهانش بیش از قبل بارداری خواهد شد. البته باید توجه داشت خانمی که قبل از بارداری مرتب مسواک نمی زند و از نخ دندان استفاده نمی کند، دارای التهاب لثه در اثر تجمع جرم و دیگر رسوبات میکروبی در دهانش است، اما مقدار و شدت آن کمتر می باشد، در نتیجه به آن توجهی نمی کند، ولی پس از باردار شدن، التهاب لثه شدت بیشتری پیدا می کند و زن باردار متوجه آن می شود، لذا ممکن است به اشتباه فکر کند این تغییرات به علت بارداری ایجاد شده است.

در دوره بارداری ، ترکیب رسوبات میکروبی دهان تغییر می‎کند. مجموعه این تغییرات باعث می‎شود که لثه‎ها به حضور میکروب‌ها حساس تر از قبل بارداری شوند، پس برای پیشگیری لازم است در این دوران، دهان دقیق‎تر و بهتر از دوران قبل بارداری مراقبت شود.

بهتر است روزی چند بار لثه ها را با اب نمک رقیق و قسمت نرمه انگشتانتان ماساژ دهید.

تومور لثه

گاهی اوقات افزایش رشد بافت لثه در طول سه ماهه ی دوم ظاهر می شود که تومور حاملگی نامیده می شود. این رشد موضعی و تورم معمولا بین دندان هاست که به آسانی خونریزی می کند و با رنگ قرمز و سطحی شبیه توت مشخص هستند که اغلب پس از تولد نوزاد، با جراحی قابل برداشته شدن است.حدود 5 درصد از زنان باردار در ماه سوم بارداری به بعد دچار تومور حاملگی در لثه میشوند که بسیاری از آنها چند ماه پس از زایمان ، خود به خود بهبود می یابند.این ضایعه معمولا با درد همراه نیست و قوام نرمی دارد و ممکن است خونریزی و ناراحتی یا اختلال در جویدن ایجاد کند.در صورتی که این مشکل ایجاد درد و ناراحتی نداشته باشید،بهتر است که برداشتن آن را به بعد از زایمان موکول کنید اما در صورت ایجاد درد و اختلال میتوانید در سه ماهه دوم بارداری ،آنرا بردارید.

زايمان زودرس ناشی از بیماری لثه :

یکی از علت های اهمیت مراقبت از دندان و لثه در بارداری این است که بيماری های شديد لثه، ريسك زايمان زودرس را تا ۷ برابر افزايش می دهد و در عين حال باعث تولد نوزادان كم وزن می شود.

 همانطور که گفته شد،اگر فرد پيش از بارداری بهداشت ضعيف دهان و دندان و مشكل التهاب لثه داشته باشد در دوران بارداری اين مسئله، به علت تغييرات هورمونی بدن وخيم تر شده، بيماری لثه و بافت های دندان در وی ايجاد خواهد شد.

بیماری صبحگاهی یا ویار: 

یکی دیگر از علل آسیب پذیر شدن دندان ها و لثه استفراغ در بارداری است که به خاطرتماس اسیدهای معده با دندان و از بین رفتن مواد معدنی مینای دندان این موضوع در نهایت باعث ابتلا به بیماری لثه و پوسیدگی دندان می شود.حتما بعد از هر بار استفراغ سریعا دهان را کاملا با آب ولرم بشویید تا مواد اسیدی از دندان ها پاک شوند.

نقش تغذیه در سلامت دندان

از قدیم این اعتقاد وجود داشته که در طول دوره بارداری سطح کلسیم دندان های مادر کاهش پیدا می کند. به هر حال مشخص است که کلسیم مورد نیاز کودک از رژیم غذایی مادر و نه دندان های وی تامین می شود. به هر حال اگر سطح کلسیم در رژیم غذایی کافی نباشد، کودک مواد معدنی مورد نیاز خود را از ذخایر موجود در استخوان های مادر تامین می کند و می تواند منجر  به بروز دندان درد در بارداری شود. استفاده از رژیم تغذیه مناسب، سبزیجات دارای برگ سبز (کلم بروکلی، کلم پیچ) یا مکمل هایی که توسط پزشک ممکن است به شما پیشنهاد شود این اطمینان را ایجاد می کند که تمام کلسیم مورد نیاز بدن در طول دوره بارداری در اختیار شما قرار می گیرد.

بهترین زمان مراجعه به دندانپزشک

دندان پزشکان و دکترها پیشنهاد می کنند که مشکلات سلامتی دندان می بایست حتی در طول دوره بارداری نیز درمان شوند، اما برای انجام این کار نیاز به در نظر گرفتن برخی ملاحظات برای مراقبت از وضعیت مادر و جنین وجود دارد. نگرانی اصلی در این زمینه مربوط به رادیولوژی، مواد بی حسی و داروهای تجویز شده برای خلاص شدن از دندان درد در بارداری است. شما باید همواره دندان پزشک را از باردار بودن خود مطلع کنید تا به این ترتیب مطمئن شوید در طول درمان هیچ چیز بر بارداری شما تاثیر منفی نمی گذارد.
زمان بندی درمان: دوره سه ماهه دوم امن ترین و مناسب ترین دوره برای درمان های دندان پزشکی است. اگر شما با دندان درد در طول سه ماهه اول بارداری خود یعنی زمانی که اندام های جنین تشکیل می شوند روبرو شدید، با دندان پزشک خود صحبت کنید تا در صورت امکان درمان را چند هفته به تاخیر بیندازید. انجام این کار بطور خاص در زمانی لازم است که برای درمان دندان نیاز به تهیه عکس رادیولوژی وجود داشته باشد. به هر حال، با توجه به شدت مشکل دندان پزشک احتمالاً به شما توصیه می کند از درمان های فوری مناسب برای رفع مشکل استفاده کنید. علاوه بر این سه ماهه سوم بارداری خطر بیشتری را برای جنین به همراه ندارد، اما ممکن است درمان دندان درد شدید در بارداری به خاطر نیاز به صرف وقت زیاد بر روی صندلی دندان پزشکی برای مادر ناراحتی زیادی را به همراه داشته باشد.
عکس رادیولوژی: گرفتن عکس رادیولوژی قبل از درمان دندان یک نگرانی اصلی در طول دوره بارداری است. به همین خاطر دندان پزشک سعی می کند از گرفتن این عکس مگر در مواقع ضروری خودداری کند. اگر برای درمان شما نیاز به گرفتن عکس رادیولوژی وجود داشته باشد، دندان پزشک از روکش سربی و گردنبند سپر مانند برای حفاظت از شما و کودک در برابر تاثیرات مضر پرتو استفاده خواهد کرد

داروی بی حسی: دندان پزشک دوز داروی بی حسی را در سطح حداقل انتخاب می کند تا به این ترتیب از راحتی شما در طول درمان و نیز حفاظت از جنین مطمئن شود.
مصرف داروها: برخی از داروهای موجود برای دندان درد در بارداری می تواند برای جنین ضرر داشته باشند. در صورت درد شدید،می توانید از داروهای مسکن خاص همچون استامینوفن استفاده کنید. استفاده از آنتی بیوتیک های خاص همچون پنی سیلین نیزبا تجویز پزشک می تواند برای رفع عفونت دندان در طول دوره بارداری بسیار مفید باشد.
لزوم درمان دندان: شرایطی که باعث ایجاد دندان درد در بارداری می شود و بطور خاص شرایطی که با عفونت دندان یا لثه مربوط هستند باید در اولین فرصت درمان شوند. بعضی از درمان های دندان پزشکی بر سلامت دندان تاثیر ندارند و به همین خاطر باید انجام آنها به بعد از دوره بارداری محول شود.
درمان های خانگی برای دندان درد در دوره بارداری: اگر شما با درد دندان متوسط در دوره بارداری مواجه شدید احتمالاً می توانید از بعضی درمان های خانگی معمول برای رفع این مشکل استفاده کنید. برای مثال شما می توانید از بسته های یخ، آب نمک، روغن میخک، یا سایر مسکن های درد موقت قبل از ملاقات با دندان پزشک برای انجام معاینات لازم بهره گیرید. در صورتی که با دندان درد مواجه هستید برای درمان دندان درد شدید باید سریعا به دندان پزشک مراجعه کنید.